- Czasami niepozorny budynek ukryty gdzieś w małej miejscowości kryje w sobie ciekawą historię związaną z podlaskimi służbami celno-skarbowymi.
- Jeden z takich obiektów wielu z nas mija jadąc przez Kolno na Mazury czy nad morze.
- W małej wsi Wincenta do dziś zachował się budynek w którym kiedyś mieścił się urząd celny.
Kierując się na Mazury drogą krajową nr 63 w kierunku Pisza, po minięciu Kolna, przejeżdżamy przez miejscowość Wincenta. Kilkaset metrów za wsią przepływa rzeczka o tej samej nazwie. Niewiele osób wie, że wzdłuż tej rzeczki przebiegała historyczna granica mazowiecko-pruska stanowiąca od 1388 roku granicę Księstwa Mazowieckiego i Państwa Krzyżackiego. W latach 1526–1795 była tam granica Prus i Królestwa Polskiego, w latach 1807–1814 Prus i Księstwa Warszawskiego, w latach 1815–1871 Prus i podległego Rosji Królestwa Polskiego, w latach 1871–1916 Cesarstwa Niemieckiego i carskiej Rosji, zaś w okresie 1918–1939 Polski i Niemiec.
Z racji takiego położenia już od połowy XIX wieku istniała w Wincencie komora celna. Po odzyskaniu niepodległości przez państwo polskie utworzono tam urząd celny II klasy. Pamiątką z tego okresu jest charakterystyczny zabytkowy budynek urzędu celnego z 1920 roku. Co ciekawe, z dokumentów Ministerstwa Skarbu wynika, że początkowo mieszcząca się tam instytucja była nazywana Urzędem Celnym w Kolnie.
Od 1922 roku Urząd Celny w Kolnie (Wincencie) podlegał Dyrekcji Ceł w Warszawie, która swym zasięgiem objęła obszar województwa białostockiego. Z początkiem 1927 roku usankcjonowano stan faktyczny i Urząd Celny w Kolnie przemianowano na Urząd Celny w Wincencie. Trzy lata później, w związku z wzrastającym ruchem towarowym, zdecydowano o nadaniu mu uprawnień urzędu I klasy w wywozie.
Naprzeciwko siedziby urzędu celnego znajdował się budynek Komisariatu Straży Celnej "Wincenta" (Straż Celna była formacją podległą Ministerstwu Skarbu), któremu podlegały placówki w: Koźle, Wincencie, Bialikach, Brzozowie i Brzózkach. W 1927 r. służbę pełniło tam 31 funkcjonariusz Straży Celnej z czego dwóch wykonywało swoje zadania w urzędzie celnym.
Budynek Komisariatu został niestety zniszczony podczas II wojny światowej. Obecnie na miejscu można dostrzec jedynie jego pozostałości: fundamenty oraz fragmenty piwnicy i ogrodzenia.
Zobacz inne historie w ramach wystawy Jak to dawniej bywało – z kart historii podlaskiej KAS
#HistoriaPodlaskiejKAS